De dag begon zoals elke andere, maar nog voordat ik uit de auto stapte, voelde ik een zwaarte in de lucht. Mijn man en ik reden naar de oude begraafplaats van zijn vader, waar, zo hadden ze me verteld, de begrafenis van zijn jongere broer zou plaatsvinden. Het was niet zomaar een begrafenis, maar een vol roddels, gefluister en een ongeloof dat mijn maag deed samentrekken.
Ik herinner me de ochtend nog levendig. De lucht was egaal grijs, met lage wolken, alsof zelfs de tijd zelf in rouw was gevallen. De begraafplaats was stil, te stil, slechts onderbroken door het af en toe ritselen van dode bladeren in de wind. Ik klampte me vast aan de arm van mijn man en voelde de spanning als een elektrische stroom door zijn lichaam golven. Achter me was de aanwezigheid van zijn moeder voelbaar; haar aura van verzet vermengde zich met verdriet op een manier die de haren op mijn armen overeind deed staan. « Mam, » had mijn man de afgelopen dagen gezegd, in een poging haar ervan te overtuigen zwart te dragen en de begrafenis bij te wonen met een ogenschijnlijk respect voor de traditie. Maar ze weigerde. Ze verwierp niet alleen de outfit, maar ook het idee dat haar zoon, van wie ze dacht dat hij nog leefde, was overleden.
Toen ze er uiteindelijk mee instemde om op te treden, deed ze dat in een felblauwe jas, een schril contrast met het zwart van de rouwenden. Ze droeg een grote zwarte tas, die ze stevig vastklemde. Ik probeerde zachtjes met haar te praten, probeerde het ongeluk, de DNA-tests en de documentatie die zijn dood aantoonden, uit te leggen. Maar ze schudde telkens haar hoofd en zei: « Hij is niet mijn zoon. Ik ken hem. Het spijt me. Hij is van me gestolen, of ik ben voorgelogen. »
Haar overtuiging was onwrikbaar, en zelfs terwijl ik de hand van mijn man vasthield in een poging hem te kalmeren, voelde ik een groeiende spanning, een voelbare stroom door de verzamelde menigte stromen. Vrienden, verre familieleden en een paar buren arriveerden, fluisterden condoleances en keken nerveus in haar richting. Ze konden niet uitmaken of haar houding verdriet uitdrukte of iets heel anders, iets bovennatuurlijks, bijna profetisch.
De ceremonie begon. De stem van de priester klonk boven de stilte uit en reciteerde gebeden die zowel rustgevend als leeg waren. De kist lag gepoetst en gesloten voor ons, de koperen handgrepen glansden zwakjes ondanks de bewolkte hemel. De jongere broer van mijn man was dood verklaard na een auto-ongeluk waarbij zijn gezicht onherkenbaar was geworden. Een DNA-test bevestigde zijn identiteit, maar zijn moeder wilde – kon – het niet accepteren.
