Ze probeerden hun verhaal aan een aantal sensationele media te verkopen, maar niemand geloofde hen. Hun verhaal over mij als een wrede en wraakzuchtige moeder had geen enkele geloofwaardigheid meer nadat het hele land de opname had gehoord waarin ze me beledigden en van plan waren me in de steek te laten. Hun financiële problemen verergerden.
De bedrijven waar ze werkten, ontsloegen hen om niet geassocieerd te worden met hun publieke imago. Hun vrienden lieten hen in de steek. Ze werden sociale paria’s, precies zoals ik twaalf jaar voor hen was geweest. Maar het meest pijnlijke voor hen was niet de financiële ondergang; het was het besef dat ze voorgoed een moeder verloren hadden die onvoorwaardelijk van hen had gehouden. [Muziek] Het was het besef dat hun wreedheid hen niet alleen 150 miljoen dollar had gekost, maar ook de kans op een echt gezin.
Benjamin en ik verhuisden naar een nog mooier huis aan de rand van de hoofdstad, een plek waar we rust konden vinden, waar we van onze liefde konden genieten zonder de schaduwen van het verleden. Hij veroordeelde me nooit om wat ik had gedaan; integendeel, hij bewonderde me om de kracht die ik had getoond. Clotilde zei op een avond, terwijl we in onze tuin zaten te eten: « Wat je deed was geen wraak, het was gerechtigheid. »
Het was om hen een lesje te leren dat ze al lang geleden hadden moeten leren. Hun woorden bevestigden me dat ik niet alleen de liefde had gevonden, maar ook een partner die me echt negeerde. Jaren verstreken. De stichting groeide uit tot de belangrijkste organisatie van het land voor hulp aan disfunctionele gezinnen.
We openden emotionele revalidatiecentra, programma’s voor financiële onafhankelijkheid voor mishandelde vrouwen en opvangcentra voor verlaten ouderen. Al de pijn die ik had ervaren, werd voor duizenden mensen omgezet in hoop. Op mijn zeventigste verjaardag organiseerde Benjamin een klein feestje, speciaal voor ons tweetjes.
« Heb je ergens spijt van? » vroeg Drenia me terwijl we proostten met Franse champagne op ons terras met uitzicht op het meer. De vraag zette me aan het denken. « Ik heb er spijt van dat ik 67 jaar heb gewacht om mijn eigen waarde te ontdekken. » Ik antwoordde: « Ik heb er spijt van dat ik liefde zo lang met vernedering heb verward. »
Ik heb er spijt van dat ik kinderen heb opgevoed die dachten dat ze me zonder gevolgen als vuil konden behandelen. Maar heb jij spijt van wat je ze in het hotel hebt aangedaan? Haar vraag was direct, zonder oordeel. Nee, antwoordde ik zonder aarzeling. Ik heb er geen spijt van. Ze kozen hun lot toen ze besloten me in de steek te laten. Ik heb ze gewoon de gevolgen van hun beslissingen laten zien. Soms, heel zelden, denk ik aan Rafael en Gael.
Ik vraag me af of ze hun lesje geleerd hebben, of ze de pijn die ze me hebben aangedaan hebben begrepen, of ze betere mensen zijn geworden. Maar deze gedachten duren slechts een paar seconden voordat ik terugkeer naar mijn volle, gelukkige leven. En omdat ik iets fundamenteels heb geleerd: je kunt niemand dwingen om van je te houden zoals je het verdient. Je kunt niet om respect smeken.
Je kunt niet om waardigheid smeken. Of het wordt je vrijelijk gegeven met oprechte liefde. Of het is beter om zonder die mensen te leven, wie ze ook zijn. Het verhaal van mijn verlating en triomf werd een nationaal symbool. Universiteiten bestuderen het in de cursussen gezinspsychologie. Therapeuten gebruiken het als voorbeeld van overwinnen.
