Het was niet stijf. Het was niet geforceerd. Zijn vingers kromden zich zachtjes, zijn arm tilde net genoeg op, alsof ook hij zijn dochter voor de laatste keer vasthield.
De kamer vulde zich met gesnik. Sommigen bedekten hun mond. Anderen vielen op hun knieën en sloegen een kruis uit angst en eerbied. Enkelen beweerden dat het gewicht van het kind zijn arm had verplaatst, maar degenen die er het dichtst bij stonden, zwoeren dat het onmogelijk was. Zijn hand lag te natuurlijk, te teder, om louter toeval te kunnen zijn.
« Raak haar niet aan! » riep de grootmoeder, terwijl ze haar stem verhief boven de paniek uit. « Laat haar met rust! »
En dus bewoog niemand.
Uren van mysterie
De nacht sleepte zich voort in ondraaglijke spanning. Sommigen baden hardop, anderen fluisterden wanhopige verklaringen, maar niemand durfde Camila van haar vader te scheiden.
Ze bleef doodstil staan, haar gezicht tegen zijn shirt gedrukt, haar armen om hem heen geslagen. Haar ademhaling was rustig, alsof ze sliep.
De grootmoeder zat ernaast, de tranen stroomden geluidloos, fluisterend dat God vader en dochter misschien nog een laatste omhelzing had gegund. De moeder, bleek en trillend, zweefde tussen afschuw en ontzag, niet in staat zich te bewegen.
De kamer werd een wake binnen een wake. Niemand sprak luidkeels. Niemand ging weg. Ze wachtten allemaal.
Ochtendgloren
Terwijl het eerste ochtendlicht door de gordijnen naar binnen scheen, bewoog Camila zich. Ze hief langzaam haar hoofd op, wreef in haar ogen en sprak met een kalme, vaste stem:
« Hij zei dat ik niet bang hoefde te zijn. Hij zei dat hij altijd bij me zal zijn. »
De kamer werd stil. Sommigen snikten openlijk. Anderen schudden ongelovig hun hoofd. Maar Camila’s woorden hadden een helderheid die twijfel de kop indrukte, al was het maar voor even.
Pas toen klom ze uit de kist. Haar grootmoeder wikkelde haar stevig in de deken en hield haar vast alsof ze elk moment kon breken.
Toen ze terugkeken naar Juliáns lichaam, zagen ze dat zijn hand weer op zijn borst lag, precies zoals daarvoor.
De begrafenis
Later die dag trok de begrafenisstoet naar de begraafplaats. Camila liep naast haar grootmoeder, haar kleine gezichtje sereen. Ze huilde niet, geen enkele keer. Toen het tijd was voor het laatste afscheid, fluisterde ze zachtjes in de kist:
“Rust maar, papa.”
